Tiểu đường hay đái tháo đường là một bệnh lý mạn tính khiến lượng đường trong máu (đường huyết) tăng cao. Vậy, bệnh tiểu đường là gì? Để hiểu rõ hơn bệnh tiểu đường là gì, dấu hiệu bệnh tiểu đường gồm những biểu hiện gì? Làm sao để điều trị bệnh hiệu quả, mời bạn tham khảo bài viết tóm tắt bệnh tiểu đường sau.

1. Tìm hiểu chung

Tiểu đường (hay đái tháo đường) là thuật ngữ dùng để đề cập tới một nhóm bệnh gây ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng lượng đường (glucose) trong máu.

Glucose rất quan trọng đối với sức khỏe vì đây là nguồn năng lượng cần thiết giúp cho các tế bào trong cơ thể hoạt động bình thường, đặc biệt là tế bào não.

Nguyên nhân gây bệnh rất đa dạng, tùy thuộc vào từng loại tiểu đường cụ thể. Tuy nhiên, dù mắc loại tiểu đường nào thì bệnh vẫn dẫn đến lượng đường trong máu cao, từ đó gây nên hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Hiện nay, các dạng đái tháo đường thường gặp nhất là đái tháo đường type (loại) 1, 2 và đái tháo đường thai kỳ.

Đái tháo đường type 1

Đái tháo đường type 1 hay tiểu đường type 1, được cho là xảy ra do phản ứng tự miễn khiến cơ thể bạn ngừng sản xuất insulin. Những người mắc bệnh sẽ phải dùng insulin nhân tạo mỗi ngày trong suốt cuộc đời.

Đái tháo đường type 2

Đái tháo đường type 2 hay tiểu đường type 2 ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng insulin. Không giống như đái tháo đường type 1, ở người mắc đái tháo đường type 2, các tế bào đề kháng insulin, nghĩa là không phản ứng hiệu quả với insulin như trước đây, mặc dù cơ thể vẫn tạo ra insulin.

Đái tháo đường thai kỳ

Đái tháo đường thai kỳ hay tiểu đường thai kỳ xảy ra ở phụ nữ mang thai. Đây là giai đoạn cơ thể ít nhạy cảm hơn với insulin. Tuy nhiên, không phải tất cả phụ nữ mang thai đều bị tiểu đường. Bên cạnh đó, bệnh có thể hết sau khi sinh.

Dầu hiệu của tiểu đường type 1, type 2 và tiểu đường thai kỳ 

2. Các triệu chứng của đái tháo đường 

Các dạng bệnh ít phổ biến hơn gồm tiểu đường đơn gene (monogenic diabetes), tiểu đường do xơ nang (cystic fibrosis-related diabetes), do thuốc, tiểu đường do viêm tụy, u tụy, phẫu thuật tụy, v.v…

2.1. Tiền đái tháo đường

Mức đường huyết bình thường là từ 70-99mg/dL. Người mắc bệnh đái tháo đường sẽ có mức đường huyết cao hơn 125mg/dL. Nếu chỉ số đường huyết rơi vào khoảng 100-125mg/dL, bác sĩ có thể chẩn đoán bạn bị tiền đái tháo đường.

Tình trạng này rất dễ phát triển thành đái tháo đường type 2, ngay cả khi người bệnh không có biểu hiện rõ ràng. Ngoài ra, các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiền đái tháo đường và đái tháo đường type 2 cũng tương tự nhau, gồm:Thừa cân, Trong gia đình đã có người mắc tiểu đường type 2, Mức HDL cholesterol thấp, Tăng huyết áp, Ít vận động, Hút thuốc lá,...

Nếu bạn bị tiền đái tháo đường, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để ngăn chặn bệnh tiến triển thành đái tháo đường type 2. Nếu sau 3 tháng thay đổi lối sống tích cực mà chỉ số đường huyết vẫn chưa trở về bình thường, bạn có thể phải sử dụng thuốc.

2.2. Triệu chứng

Dưới đây là những triệu chứng và dấu hiệu rõ rệt của chứng tiểu đường. Các triệu chứng, dấu hiệu bệnh tiểu đường ở mỗi người có thể khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết người bệnh đều có một số biểu hiện triệu chứng chung như:

• Thường xuyên cảm thấy đói và khát
• Sụt cân
• Đi tiểu thường xuyên
• Nhìn mờ
• Cực kỳ mệt mỏi
• Các vết loét không lành

Ở nam giới, triệu chứng bệnh tiểu đường còn có thể bao gồm giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương (ED) và yếu cơ. Trong khi đó, dấu hiệu bệnh ở nữ giới sẽ có thêm nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm nấm men ở đường sinh dục và da khô, ngứa.

3. Nguyên nhân

Insulin là hormone (nội tiết tố) được sản sinh bởi tuyến tụy, đóng vai trò giảm lượng đường trong máu bằng cách “mở cửa” cho các phân tử glucose tiến vào trong tế bào để cung cấp năng lượng. Ở người bệnh, quá trình này bị cản trở bởi nhiều vấn đề khác nhau.

3.1. Nguyên nhân tiểu đường type 1

Ở người bị tiểu đường type 1, hệ miễn dịch của người bệnh sẽ tấn công các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy, gây ra suy giảm nồng độ hormone này trong cơ thể. Lượng insulin quá thấp sẽ khiến glucose tiếp tục ở lại trong máu thay vì tiến vào tế bào, từ đó gây ra chỉ số đường huyết cao.

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây bệnh tiểu đường type 1 là gì vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, một số giả thuyết cho rằng các yếu tố di truyền và môi trường có thể góp phần vào nguyên nhân tiểu đường.

3.2. Nguyên nhân bệnh tiểu đường type 2

Trong bệnh tiền đái tháo đường và tiểu đường type 2, các tế bào cơ thể trở nên đề kháng với hoạt động của insulin và tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin để chống lại sự đề kháng này. Thay vì di chuyển đến các tế bào, glucose sẽ tích tụ trong máu, dẫn đến mức đường huyết tăng.

3.3. Nguyên nhân tiểu đường thai kỳ

Trong thời gian mang thai, nhau thai sẽ tiết hormone để duy trì thai kỳ. Những hormone này khiến các tế bào trong cơ thể đề kháng insulin.

Thông thường, tuyến tụy sẽ sản xuất đủ insulin để vượt qua sự đề kháng này. Tuy nhiên, đôi khi tuyến tụy vẫn không thể sản xuất kịp. Khi điều này xảy ra, lượng glucose đến các tế bào giảm và mức đường huyết tăng lên, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên nếu bạn: Thừa cân, Trên 25 tuổi, Từng bị tiểu đường thai kỳ hoặc có con sinh ra nặng trên 4kg, Có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường loại 2, Có hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), Biến chứng

Các nguyên nhân chính gây nên bệnh tiểu đường 

4. Bệnh tiểu đường có nguy hiểm không?

Lượng đường trong máu cao làm tổn thương các cơ quan trong cơ thể. Lượng đường trong máu càng cao và thời gian mắc bệnh càng lâu, nguy cơ gặp phải biến chứng càng cao. Các biến chứng của bệnh, bao gồm:

• Bệnh tim mạch, đau tim và đột quỵ
• Tổn thương dây thần kinh (bệnh thần kinh ngoại biên)
• Bệnh thận
• Tổn thương mắt (Bệnh võng mạc và suy giảm thị lực)
• Tổn thương ở chân như nhiễm trùng và vết loét chân không lành, dễ cắt cụt chân
• Tình trạng da như nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm
• Trầm cảm
• Hầu hết phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ đều sinh con khỏe mạnh. Tuy nhiên, mẹ bầu vẫn cần tìm hiểu về các biến chứng của bệnh để phòng ngừa những rủi ro khôn lường có nguy cơ xảy ra cho chính bản thân và bé yêu.

Biến chứng ở trẻ có thể xảy ra do bệnh tiểu đường thai kỳ, bao gồm:

• Tăng trưởng vượt mức (thai to) dẫn đến khó khăn khi sinh thường, tăng nguy cơ sinh mổ
• Lượng đường trong máu thấp (Hạ đường huyết sơ sinh)
• Có nguy cơ mắc tiểu đường type 2 khi trưởng thành
• Tử vong
• Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Một số thuốc không phải insulin có thể giúp giảm mức đường huyết như:

• Thuốc ức chế alpha-glucosidase
• Biguanide
• Thuốc ức chế men DPP 4
• Thuốc đồng vận thụ thể GLP-1
• Thuốc glinides
• Thuốc ức chế SGLT2
• Thuốc sulfonylureas
• Thuốc thiazolidinedione

5. Phòng ngừa bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường type 1 không thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên, việc thực hành lối sống lành mạnh có thể giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh và hỗ trợ điều trị tiền đái tháo đường, tiểu đường type 2 và tiểu đường thai kỳ:

• Ăn đồ ăn có lợi cho sức khỏe.
• Chọn thực phẩm ít chất béo, calo và có hàm lượng chất xơ cao hơn.
• Ăn nhiều trái cây, rau và ngũ cốc.
• Vận động nhiều hơn.
• Giảm cân nếu thừa cân.

Tuy nhiên, bạn đừng cố gắng giảm cân trong khi mang thai. Hãy nói chuyện với bác sĩ về việc bạn tăng bao nhiêu cân nặng là khỏe mạnh trong thai kỳ.